PTSS en PTSS klachten

PTSS, een Post Traumatische Stress Stoornis kan ontstaan na een ingrijpende en schokkende gebeurtenis. We denken dan vaak aan het meemaken van een oorlog, een ingrijpend ongeluk of een gewelddadige situatie. Maar ook een miskraam, zwangerschap, bevalling of kraambed kan een traumatische gebeurtenis voor je zijn geweest. helaas wordt dat niet altijd onderkend, herkend en erkend, ook door zorgverleners.

Na deze gebeurtenis, die je niet goed hebt verwerkt, ontstaan psychische en lichamelijke stressklachten die je dagelijks leven flink verstoren

Het voelt alsof de bliksem is ingeslagen

Hoe vaak komt het voor?
Je bent absoluut niet de enige:

  • Voor 1 op de 5  vrouwen is de bevalling een traumatische
  •  gebeurtenis.
  • Bevallingsgerelateerde Post Traumatische Stress Stoornis komt voor bij duizenden vrouwen per jaar. Van partners zijn helaas geen cijfers bekend, maar ook bij hen komt PTSS of PTSS symptomen veelvuldig voor.
  • Als je je ook angstig of depressief voelt, is de kans op PTSS groter. En andersom heb je als je PTSS hebt, ook meer kans op het ontwikkelen van een depressie. 

Hoe ontstaat het?

In een normale situatie wordt een ervaring in je hersenen gekoppeld aan eerdere ervaringen, herinneringen, informatie en kennis. Tijdens of na een ingrijpende gebeurtenis kan je je angstig, machteloos, boos, hulpeloos en teleurgesteld voelen; allemaal hele normale gevoelens. Vaak verwerk je zo’n ingrijpende gebeurtenis in ongeveer een maand; iedereen doet dit op zijn eigen tempo en eigen manier. Sommigen alleen, anderen vinden steun bij familie of vrienden. Maar soms lukt het niet om dit zelf te verwerken en ontstaan er psychische en lichamelijke klachten die niet gemakkelijk vanzelf overgaan. Dan ontstaan er Post Traumatische Stress symptomen of een Post Traumatische Stress Stoornis.

 

Bij een situatie die zo enorm emotioneel overweldigend voor je is, is er niet genoeg verwerkingscapaciteit beschikbaar in het werkgeheugen om de ervaring goed te verwerken. Omdat je brein  deze ervaring als bedreigend beschouwd, gaat het in de ‘overleefstand’; het wil nu handelen en niet eerst deze nieuwe informatie verwerken.  Je beelden, gedachten en gevoelens van deze ervaring worden dan ook onverwerkt naar het lange termijn geheugen verplaatst om dit later op een rustig moment te verwerken, alsof het een verhuisdoos is die later rustig uitgepakt kan worden en alles hierin een eigen vaste plek krijgt.

 

En als jij en je brein dan tot rust zijn gekomen, komen alle herinneringen, beelden, geluiden, gedachten en gevoelens opnieuw naar boven zodat ze verwerkt kunnen worden. Dit proces kan voor je brein zo beangstigend zijn dat het besluit dit nog langer uit te stellen en deze ‘verhuisdoos’ nog maar onuitgepakt te laten. Als het niet lukt om deze ervaring op een rustig moment te verwerken, blijven de negatieve gevoelens bij het denken aan de gebeurtenis bestaan en ontstaan er gevoelens van angst en stress over deze reactie. Zo wordt het nog verleidelijker en gemakkelijker om niet meer aan deze gebeurtenis te denken; een geheel onbewust en automatisch proces waarmee je brein je probeert te beschermen tegen stress, maar wat uiteindelijk nog meer stress oplevert. Het kost veel energie en spanning om gedachten en gevoelens van deze traumatische ervaring te vermijden en je lichaam blijft deze verhoogde staat van paraatheid; je voelt spanning, gejaagdheid en kan het gevoel hebben dat je in gevaar bent.

 

Veel vrouwen met een nare of traumatische bevallingservaring vinden dat ze gefaald hebben; de baby is geboren en nu voelen ze zich naar en schuldig. Belangrijk om je te realiseren is dat je er niets aan kon doen dat je een traumatische ervaring hebt gehad, het is je overkomen.

Er zijn risicofactoren die het ontstaan van PTSS na de bevalling vergroten

  • Veel pijn hebben gehad tijdens de bevalling.
  • Complicaties tijdens de bevalling (extreem bloedverlies, een ingreep om de placenta geboren te laten worden, zorgen over de gezondheid van de baby of direct ingrijpen bij de baby na de geboorte).
  • Medische ingrepen (spoedkeizersnede, kunstverlossingen).
  • Zwangerschapscomplicaties (zoals vroeggeboorte, zwangerschapsvergiftiging (HELLP syndroom/ Pre-Eclampsie).
  • Psychologische voorgeschiedenis (eerder doorgemaakt trauma/ PTSS, depressie, angst voor de bevalling, stressvolle gebeurtenissen,  moeilijk met stress om kunnen gaan).
  • Begeleiding tijdens de bevalling: Je niet genoeg gesteund of gehoord hebben gevoeld.
  •  

Wat merk je?

De psychische en lichamelijke klachten die je kunt hebben bij PTSS hebben te maken met het hebben van herbelevingen, vermijding en verhoogde prikkelbaarheid. 

Herken je een of meerdere van onderstaande symptomen en heb je hier meerdere keren per week of dagelijks last van? Mogelijk heb je Post Traumatische Stress symptomen of een Post Traumatische Stress Stoornis.

Herbelevingen:

Herken je dat je last hebt van nachtmerries, nare herinneringen of flashbacks hebt over het moment van de traumatische ervaring?

Heb je last van herbelevingen als iets wat je tegenkomt in je dagelijks leven een nare herinnering oproept? ( Bijvoorbeeld iets horen of lezen over zwangerschappen, bevallingen of baby’s, een baby horen huilen, bloed zien, langs een bepaalde plek rijden zoals de verloskundigenpraktijk of het ziekenhuis).

Vermijdingsgedrag:

  • Merk je dat je liever niet praat over de gebeurtenis die je zo naar hebt ervaren?
  • Ga je activiteiten of plaatsen uit de weg die te maken hebben met de traumatische ervaring? (Zoals het ziekenhuis, kraambezoek, zwangere vriendinnen liever niet zien of spreken).
  • Kan je je bepaalde delen van de gebeurtenis niet goed meer herinneren?
  • Merk je dat je je (vaker) vlak of verdoofd voelt?
  • Zou je eigenlijk nog heel graag een volgend kindje willen krijgen, maar durf je dat niet meer aan?

Verhoogde prikkelbaarheid

  • Kan je je de laatste tijd slecht concentreren, schrik je snel of voel je je snel boos of geïrriteerd?
  • Kan je je moeilijk ontspannen of slaap je slecht?

Wanneer onderneem je actie?

Bestaan je klachten langer dan een maand?

Merk je dat je daardoor minder goed functioneert in je dagelijks leven? Dan is het tijd om de volgende stap te zetten. Omdat dat beter is voor jouw welzijn en dat voor je gezin. 

"Ik dacht dat er een probleem was omdat mijn baby zo slecht sliep. Maar omdat ik zo bang was en vaak ging kijken of alles oké was, maakte ik hem steeds wakker. Nu ik weer durf te vertrouwen dat alles oké en veilig is, komen we allebei weer aan onze rust toe."

Coaching bij PTSS & PTSS klachten

Mijn werkwijze

Met een coachtraject en indien nodig EMDR zijn PTSS klachten na je nare of traumatische ervaring gelukkig goed aan te pakken. Omdat ik je help de traumatische ervaring te verwerken door het doorlopen van een Evidence Based Practice proces, specifiek op jouw behoefte.

We bespreken uitgebreid wat je hebt meegemaakt, hoe je dat hebt beleefd en ik laat je weer contact maken met je gevoel. Door de negatieve emoties onbewust niet meer te voelen, werd het ook steeds moeilijker om de positieve, fijne emoties te voelen, verbinding te hebben met anderen en te genieten. Indien nodig pas ik daarna EMDR toe.

Voor veel mensen voelt het alsof er een last van hun schouders valt als ze de traumatische ervaring achter zich kunnen laten. Ook als deze ervaring lang geleden is. Hier komt vertrouwen, ontspanning, ruimte om te genieten, plezier, verbinding met de belangrijke mensen in je leven en energie voor terug in de plaats.

En als je zwanger bent of zwanger wil worden kan je weer met vertrouwen en rust uitzien naar de komende zwangerschap of bevalling. 

Kom in contact

Bronnen

  • Publicatie UMCG promotieonderzoek Dr. C.A.I.Stamrood 21-06-2013
  • NVOG Richtlijn Bevallingsgerelateerde posttraumatische- stressstoornis (PTSS) en posttraumatische-stressstoornisklachten (PTSSklachten) 21-11-2019.
  •